จาก : กรุงเทพธุรกิจออนไลน์
โดย : พรชัย จันทโสก
เยี่ยมบ้านพญาอินทรีแห่งสวนอักษร 'รงค์ วงษ์สวรรค์ ผู้ล่วงลับ ป้าติ๋ม คู่ชีวิตยังคงทำนุบำรุงสถานที่แห่งนี้เพื่อต้อนรับผู้มาเยือนอย่างแข็งขัน
หากฉายา 'พญาอินทรีแห่งสวนอักษร' จะเป็นนามที่ผู้คนเรียกขานกันในวงวรรณกรรมแล้ว.. 'ขุนนางป่า' นั้น เป็นฉายาที่กล่าวถึงตัวตนในฐานะนักอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติตัวยงด้วยเช่นกัน
แม้การไปเยือนสวนทูนอินครั้งนี้จะไม่ได้ยินเสียงอันทรงพลังของ 'พญาอินทรีแห่งสวนอักษร' หรือ รงค์ วงษ์สวรรค์ แต่ทุกอณูในอาณาบริเวณของสวนทูนอินแห่งนี้ยังคงอบอวลไปด้วยมิตรไมตรีจิตจาก 'ขุนนางป่า' ผู้ยิ่งใหญ่ในโลกวรรณกรรม
เสียงกล่าวทักทายอย่างเป็นกันเองของ ป้าติ๋ม-สุมาลี วงษ์สวรรค์ ภรรยาคู่ชีวิตของ 'รงค์ วงษ์สวรรค์ ยังคงสร้างความประทับใจให้แก่ผู้มาเยือนไม่เสื่อมคลาย บรรดาต้นไม้ ดอกไม้นานาพันธุ์ และเหล่าแมลงต่างยังคงอวดสีสันสวยงามต้อนรับทุกคน
นักเขียน-นักอนุรักษ์
หากการเขียนเป็นงานที่เขารักมากที่สุดแล้ว...'ต้นไม้' ก็คงเป็นสิ่งที่เขารักมากไม่แพ้กัน ดังจะเห็นได้จากการเปลี่ยนพวงหรีดเคารพศพของเขามาเป็นต้นไม้หรือกล้าไม้แทนนั่นเอง
การจากไปของ 'รงค์ วงษ์สวรรค์ ไม่เพียงเป็นการสูญเสียครั้งยิ่งใหญ่ของวงการวรรณกรรมไทย แต่ยังเป็นการสูญเสียนักอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติคนสำคัญ 'รงค์ วงษ์สวรรค์ เคยให้สัมภาษณ์ในรายการ 'ที่นี่ประเทศไทย' ออกอากาศเมื่อวันที่ 19 กรกฎาคม 2547 ถึงการปลูกต้นไม้ว่า...
"มันมีสุภาษิตจีนอันหนึ่งที่อยากจะบอก เป็นสุภาษิตที่น่าฟังมากเลย เขาบอกว่าถ้าอยากจะมีความสุขสักสามชั่วโมงให้ไปซื้อเหล้ามากิน จะสุขไปได้สามชั่วโมงแล้วก็เมา ถ้าอยากมีความสุขสักสามวันให้ฆ่าหมู ซื้อหมูมาห้าตัวแล้วก็ชวนเพื่อนบ้านมากินเหล้ากัน กินหมูให้หมดไป ถ้าอยากมีความสุขสักสามคืนให้มีเมีย สุขอยู่สามคืน ถ้าอยากมีความสุขตลอดชีวิตให้ปลูกต้นไม้ เพราะปลูกต้นไม้มันอายุยืนกว่าเราอีก ปลูกไปเถอะ เราปลูกวันนี้ ถึงเราจะไม่ได้อาศัย ลูกหลานก็ได้อาศัยดู อาศัยกินพืชผลที่ได้จากต้นไม้"
ป้าติ๋มยังเล่าถึงความรักต้นไม้ของสามีผู้ล่วงลับว่า "คุณ'รงค์มีความผูกพันกับต้นไม้มากทุกต้นในสวน ต้นไหนที่เกิดเองตามธรรมชาติ ห้ามตัดเด็ดขาด ถ้าคนสวนเผลอไปตัดก็จะโดนดุ จะให้เขาล้มหายตายจากไปตามธรรมชาติ ความรักต้นไม้คงเป็นเพราะอา'รงค์มีคุณแม่เป็นชาวสวน คงจะได้ความรักต้นไม้มาจากคุณแม่ ซึ่งป้าติ๋มก็ชอบโดยตัวเองอยู่แล้ว และเราก็ศึกษาเรียนรู้ต้นไม้ต้นนั้นต้นนี้ ดอกไม้ชนิดนั้นชนิดนี้ ในที่สุดก็รู้เรื่องต้นไม้มากมายโดยไม่รู้ตัว"
แต่ถ้าถามว่าคุณ'รงค์ชอบต้นไหนมากที่สุดนั้น เธอบอกว่าตอบยาก "เหมือนจะชอบทุกต้น รักทุกต้นถึงได้หามาปลูก แต่ถ้าเป็นต้นไม้ที่พอป้าติ๋มเห็นดอกแล้วทำให้คิดถึงคุณ'รงค์คือ 'ต้นกันเกรา' ปีนี้ออกดอกดกมาก เป็นต้นมีกลิ่นหอมอ่อนๆ คุณ'รงค์ชอบต้นไม้หลายต้นหลายชนิด แต่เมื่อคุณ'รงค์ไม่อยู่แล้วพอกันเกราออกดอกก็ทำให้คิดถึงเขา และกระดังงาไทยก็บานมากเลยปีนี้" เธอเล่าด้วยน้ำเสียงอาลัย
ก่อนการเสียชีวิต 'เสี้ยวบราซิล' เป็นต้นไม้ที่คุณ'รงค์ วงษ์สวรรค์ นิยมชมชอบมากที่สุด และกำลังเตรียมที่จะนำมาปลูกที่สวนทูนอิน แต่ไม่ทันได้ปลูก และเมื่อถามถึงความสุขของการปลูกต้นไม้นั้นคืออะไร ป้าติ๋มตอบว่า...
"เริ่มตั้งแต่เลือกซื้อหามาแล้วก็ปลูก แล้วคอยดูเขาเติบโต พอผ่านฝนไปฝนหนึ่ง รู้สึกว่าเขาจะโตขึ้นทันตาขึ้นทันตาเห็นเลย แล้วเราก็คอยเฝ้าดูว่าเมื่อไหร่เขาจะให้ดอก พอเขาให้ดอกแล้วเราก็ดีใจ ถ้ามีกลิ่นหอมด้วยก็ชื่นใจ ที่นี่จะปลูกไม้หอมเยอะ กลางคืนจะได้กลิ่นหอมของดอกไม้เกือบทุกคืน เวลามีแขกมาเยี่ยมเราก็มักจะได้รับการไต่ถามว่าหอมกลิ่นดอกอะไรอยู่ประจำ ดูก็เป็นความสุขอีกอย่างหนึ่งของเราที่เขามาแล้วประทับใจ และเขาได้เห็นความงดงามและได้กลิ่นหอม"
เรียกได้ว่าที่นี่เป็นแรงบันดาลใจของหลายๆ คน พอกลับไปก็อยากมีสวนต้นไม้ดอกไม้เหมือนสวนทูนอิน...
ต้นไม้ของ 'ขุนนางป่า'
ยามเย็นแดดร่มลมตกบนสวนทูนอิน ป้าติ๋ม-สุมาลี วงษ์สวรรค์ กลายเป็นมัคคุเทศก์จำเป็นเพื่อนำชมพรรณไม้ แม้ดูผิวเผินจะมีความสุขเมื่อมีคนมาเยือน แต่นัยน์ตายังคงซุกซ่อนความโศกเศร้าไว้สุดลึก
ป้าติ๋มเดินไปพลางเอ่ยชื่อของพรรณไม้แต่ละชนิดไปพลางอย่างช่ำชอง "ฝรั่งขี้นก-ต้นโตแค่นี้ แก่จนสุกก็จะลูกเล็กนิดเดียว, ลูกแดงๆ นี้คุณแม่คุณ'รงค์เอามาจากอังกฤษ เลยเรียกพริกอังกฤษ ทานไม่ได้ แต่ว่าน่ารัก ปลูกเป็นไม้ประดับ, ดอกโบตั๋น-เป็นดอกไม้ที่บานคืนเดียว ปีนี้ออกดอกให้มากๆ เดือนที่แล้วก็บานเป็นสิบกว่าดอก พอเริ่มมืดแล้วเขาก็จะคลี่ๆ ดอกออกคล้ายๆ ดอกบัว, ส่วนต้นดอกสีชมพูนั้นคุณ'รงค์ก็ชอบ ซื้อมาปลูกนานแล้ว ชื่อเข็มอุณากรรณ-ดอกจะไม่ดกมาก และชบาสีม่วง-กำลังบานเต็มต้น
ต้นไม้สำคัญอีกต้นหนึ่งคือต้นจันทน์กะพ้อ-ต้นไม้ที่นายกฯ อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ บริจาคตอนวันสวดพระอภิธรรมศพของคุณ'รงค์ ป้าติ๋มปลูกไว้ที่หน้าบ้าน, เอื้องหมายนา-กำลังจะออกดอก ออกปีละครั้ง ช่วงเดือนมิถุนายน-กรกฎาคมนี่แหละ, มหาหงส์-ภาคกลางเรียกมหาหงส์ ภาคเหนือจะเรียกว่าต๋าเหิร ภาคอีสานเรียกสเลเต ดอกมีกลิ่นหอม คนเฒ่าคนแก่จะเด็ดดอกมาแซมผม นี่ป้าก็จะเอาไปปักแจกันบูชาพระให้คุณ'รงค์ แจกันเล็กๆ เด็ดไป 5-6 ดอกก็พอแล้ว ที่สวนนี้จะมีสามสี คือ สีขาวล้วน สีขาวแต่มีไส้เป็นเหลืองจำปา และยังมีเหลืองอ่อนปลูกอยู่ข้างบน, ต้นนี้เป็นกุหลาบพันปี-ต้นนี้สีขาว ต้นนั้นเป็นสีแดง จะมีสองสี แต่ตอนนี้ต้นสีขาวจะสู้สีแดงไม่ได้แล้ว"
ป้าติ๋มชี้มือชี้ไม้แนะนำต้นไม้แต่ละต้น ดอกไม้แต่ละชนิด ตามทางเดินในสวนทูนอิน และคงจะไม่สิ้นสุดอยู่แค่นี้...
"ต้นเมเปิลเป็นต้นที่ปลูกตอนมาอยู่แรกๆ, อโศก-จำไม่ได้ว่ามีอโศกอะไรบ้าง, ต้นนี้ดอกพุดธรรมดา ปลูกนานแล้ว พุดตะแคงอา'รงค์กับป้าก็ชอบเหมือนกัน กลิ่นหอมมากเวลากลางคืน, ต้นดอกคัดเค้าก็ปลูกไว้ ดอกหอมมาก, ต้นนั้นไม้พื้นเมือง เขาเรียกต้นต้าง-ดอกต้างกินได้ด้วย ดอกออกหน้าหนาว เอาไปใส่แกงแค หรือต้มจิ้มน้ำพริก ที่นี่ต้นต้างเยอะมากๆ ต้นไหนที่ไม่โดนเก็บไปกิน เขาก็จะมีลูก พอลูกของเขาแก่ก็จะร่วงลงมา ถึงหน้าฝนเขาก็จะงอกเป็นต้น งอกง่าย สวนทูนอินนี้มีมากมาย จริงๆ ต้นเล็กๆ ขึ้นเยอะแยะ"
ยิ่งเดินไปยิ่งเห็นว่าต้นไม้นานาพันธุ์ละลานตาไปหมด แม้แต่จะเป็นต้นเดียวกันกับที่ป้าติ๋มเคยแนะนำไปแล้ว..ถ้าเป็นพันธุ์ไม้แปลกๆ ก็ยังจำชื่อไม่ได้อยู่ดี และต้นไม้หลากหลายชนิดทยอยเรียงแถวกันออกมา
ทั้งดอกอูน ดอกจัน ลำดวน ดาหลาขาว ว่านค้างคาว ดอกราตรี ดอกเทียนป่า หนำเลี้ยบ ประยงค์ ปอสามเกี๋ยน จำปีแขก การเวก กระดังงาจีน กระดังงาไทย ต้นกาแฟ หน่อไม้ป่า กัลปพฤกษ์ ติ้วขาว ต้นอ้อยช้าง ผักเม็ก มะไฟป่า ต้นแคป่า เฒ่าเฝ้าบ้านหรือถุงเงินถุงทอง คำมอกหลวง มะเม่า อบเชย ต้นไก่ฟ้า ต้นส้มฮ่อ จำปีหิน ต้นมะหาด มะม่วงกะล่อน พญาเสือโคร่ง ดอกปีบ สะเดา ยมหิน ลูกพลับ ต้นเส้า ดอกแดงหรือดอกศรีมาลา นมตำเลีย ต้นรงค์ เข็มขาว บัวสวรรค์ จำปูน ดอกดึกดำบรรพ์ (ป้าติ๋มตั้งชื่อเอง) หางกระรอกหรือหางฮอก จัสมิน ลำดวน มาลัยทอง ยี่หุบ หางนกยูง กัลปพฤกษ์ เล็บมือนางป่า สร้อยอินทนิล ฯลฯ
กระแสโลกร้อนขณะนี้ทำให้คนหันมาสนใจปลูกต้นไม้มากขึ้น บางคนได้เพียงคิดแต่ยังไม่เคยลงมือปลูกสักที ป้าติ๋มพูดกระตุ้นให้เกิดแรงบันดาลใจว่า "อย่าแค่ว่าจะปลูกนะคะ ต้องลงมือปลูกเลย แรกๆ ต้องคอยประคบประหงมไปก่อน ป้าติ๋มจะสังเกตฝนต่อฝนเพราะเราจะลงต้นไม้ตอนหน้าฝน พอฝนต่อไปจะเห็นความเติบโตของเขาอย่างชัดเจน ต้นจะสูงขึ้น ใบมากขึ้น อย่าแค่จะ...ลงมือปลูกเลย แล้วจะชื่นใจ"
พอตกค่ำมีเสียงเขียดร้องระงมป่าและแมลงหรีดหริ่งเรไรแหวกม่านราตรี แต่นี้ไปป้าติ๋มยังคงต้องดูแลต้นไม้โดยไม่มีคู่ชีวิตอยู่เคียงข้าง...
"จากนี้ป้าติ๋มก็ต้องดูแลสวนทูนอินแทนคุณ'รงค์ จะให้สวนทูนอินเป็นเหมือนตอนที่คุณ'รงค์ยังมีชีวิตอยู่ และต้นไม้บางอย่างที่ป้าติ๋มชอบก็จะซื้อหามาปลูกเพิ่มเติม อ้อ..รวมทั้งต้นที่คุณ'รงค์ชอบด้วย" ป้าติ๋มกล่าวทิ้งท้าย
............................
หมายเหตุ : ขอขอบคุณข้อมูลบางส่วนจากสถานีวิทยุเสียงสื่อสารมวลชนมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ (คลื่น FM 100)
..............................
ขอเชิญร่วมงานทำบุญครบรอบ 100 วัน การจากไปของพญาอินทรีแห่งสวนอักษรหรือ 'รงค์ วงษ์สวรรค์ ศิลปินแห่งชาติสาขาวรรณศิลป์ ปี 2538 ในวันเสาร์ที่ 25 กรกฎาคม 2552 ณ สวนทูนอิน บ้านห้วยบวกเขียด ตำบลโป่งแยง อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่ เวลา 11.00 น.เลี้ยงเพล พระสงฆ์ 4 รูป 12.00 น.ดื่มกิน สังสรรค์ ประชันดนตรี เฮฮาประสาญาติมิตร สอบถามเพิ่มเติมโทร.08-1716-4007
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น