DiN

ในยุคที่ใครๆ ก็บอกว่าโลกไร้พรหมแดน ผู้บริโภคมีทางเลือกมากขึ้น (แต่เหมือนๆ กันไปหมด) และคนไทยอ่านหนังสือเพียงปีละไม่กี่บรรทัด...

นิตยสารเล่มหนึ่งได้ถือกำเนิดขึ้น โดยคนทำกลุ่มเล็กๆ ที่ใจรักในการอ่านการเขียน และมีความฝันอยากยกระดับอาชีพนักเขียนไทยให้คนทั่วไปยอมรับมากกว่านี้

เดินไปตามแผงหนังสือ มองดูนิตยสารก็คล้ายๆ กันไปหมด คว้าเอานิตยสารเล่มเดิมๆ ที่อ่านประจำ ก่อนจะสะดุดตากับหนังสือเล่มกระชับมือ พลิกผ่านๆ แล้วคว้าหมับ จ่ายเงินด้วยราคาเพียง 30 บาท กลับมาบ้าน นอนอ่านครบทุกหน้า เราก็คว้าหูโทรศัพท์ ขอนัดสัมภาษณ์ทีมงานทันที เพราะอดใจไม่ไหว อยากเห็นหน้าเห็นตาคนทำนิตยสารวิจารณ์วรรณกรรมคุณภาพดีเล่มนี้

...
แม้ จะได้รับข้อมูลมาก่อนว่า สัมภาษณ์คราวนี้ไม่ขอถ่ายรูปและเปิดเผยชื่อจริง นำเสนอได้แต่เพียงนามปากกาของแม่งานแห่งนิตยสาร 'อ่านเอาเรื่อง' แต่เราก็อดลุ้นไม่ได้เพราะอยากให้ใครๆ ได้รู้จักเจ้าของไอเดียนิตยสารดีๆ แบบนี้

แต่เมื่อได้ฟังเหตุผลที่ 'รตชา' อีกหนึ่งในนามปากกาที่นักเขียนด้วยกันรู้จักดี เจ้าของผลงานเขียนตีพิมพ์ในนิตยสารคุณภาพมานานกว่า 30 ปีอย่าง สกุลไทย ขวัญเรือน แพรวฯลฯ ยกมาเอ่ยกับเราว่า อยากให้นิตยสารเล่มนี้ เติบโตด้วยตัวเอง และมีคนชื่นชอบ โดยไม่เกี่ยวข้องกับชื่อเสียงของเธอมา จึงไม่ขอเปิดเผยชื่อจริงในการพูดคุยครั้งนี้

'อ่านเอาเรื่อง' เริ่มออกฉบับทดลองอ่านฟรีตั้งแต่เดือนกันยายนปีที่แล้ว แต่วางขายจริง เมื่อเดือนพฤศจิกายนที่ผ่านมา และกำลังจะออกเล่มที่ 3 ในเดือนมกราคมนี้ ทั้งเล่มมีเนื้อหาครอบคลุมถึงนวนิยาย สารคดี ท่องเที่ยว เยาวชนฯลฯ เน้นหนักไปที่การแนะนำหนังสือดีตั้งแต่ยุคอดีตมาจนถึงปัจจุบัน ทั้งหมดนี้มาจากเรียวแรงของนักเขียนทั้งมืออาชีพและมือสมัครเล่นที่ต่างก็มี งานประจำ แต่แบ่งเวลามาทำเล่มนี้ เพราะใจรักในการอ่านและการเขียนหนังสือจริงๆ

รตชาบอกเล่าที่มาที่ไปของจุดประกายความคิดในการทำนิตยสารเล่มนี้ว่า มาจากความชอบในการอ่านหนังสือตั้งแต่เด็กโดยเฉพาะนิยาย ประกอบกับประสบการณ์ที่ไปใช้ชีวิตอยู่ที่อเมริกามานานถึง 40 ปี แล้วได้เห็นหนังสือประเภทนี้จำนวนมากจึงอยากให้เมืองไทยมีหนังสือแนวนี้บ้าง

"เราเห็นหนังสือลักษณะนี้เยอะและมันอยู่ได้ เพราะที่นั่นคนชอบอ่านชอบเขียนหนังสือ เราก็คิดว่าน่าจะมาทำที่เมืองไทยบ้าง พอดีเราสอนเขียนนิยายให้ที่อัมรินทร์ก็มีลูกศิษย์หลายคนเขาก็อยากเขียน หนังสือกัน ก็มานัดคุยกันว่ามาทำหนังสือแบบนี้กันมั้ย ทุกคนก็ตื่นเต้นอยากทำ ก็ทำเลย พอออกมาเล่มแรก เราก็ว่ามันก็ใช้ได้นะ ก็ทำต่อมาเรื่อย" เธอจึงรั้งตำแหน่งจัดตั้งทีมงานและเป็นบรรณาธิการคอลัมน์ทุกหน้าแม้กระทั่ง หน้าโฆษณา โดยมีจุดมุ่งหมายที่ตั้งใจไว้ตั้งแต่แรกคือ อยากเปลี่ยนมุมมองที่คนทั่วไปมีต่ออาชีพนักเขียน

"ที่สำคัญที่สุดที่ทำหนังสือเล่มนี้ขึ้นมา เพราะเราอยากเชิดชูวงการนักเขียน เรารู้สึกว่านักเขียนในเมืองไทยเป็นอาชีพที่คนยกย่องน้อยที่สุด อยากให้คนรู้ว่านักเขียนมีความสามารถและเป็นที่ชื่นชมของคน เพราะการเป็นนักเขียน ทั้งเขียนนิยายหรือเขียนคอลัมน์ควรจะได้รับการยกย่องและหนังสือเล่มนี้ก็ เป็นหนังสือที่ยกย่องนักเขียนมาก"

นิตยสารที่ว่าด้วยเรื่องราววรรณกรรมทั้งเก่าและใหม่ในภาษาอ่านง่ายจึงได้ แทรกตัวขึ้นบนแผงหนังสือ  โดยมีรูปแบบการดำเนินงานที่เรียบง่ายประหยัดงบ ด้วยพนักงานหลักเพียง 2 คนที่สลับกันเข้าประจำออฟฟิศ คือ พนักงานจัดหน้าและฝ่ายขายโฆษณา

...
ด้วย ความที่คร่ำหวอดมานานในแวดวงการเขียน รตชาบอกว่า งานแต่ละชิ้นที่จะตีพิมพ์ในนี้ผ่านการตรวจแก้มาแล้วอย่างดีด้วยฝีมือเธอ ด้วยเงื่อนไขที่เธอตั้งขึ้นมา เพื่อให้นิตยสารทั้งเล่มอ่านได้เรียบลื่น ไม่สะดุดและมีคุณค่าน่าเก็บ

"เราตั้งใจให้ภาษาอ่านง่าย ภาษาสมัยใหม่เกินไป เราก็ไม่ให้ใช้ เรานี่ร้ายมากเลย ถ้าคนเขียนคอลัมน์ใช้ภาษาสมัยใหม่เกินไป เราก็ไม่ให้ใช้ อย่างคำว่า 'งานเข้า' เราก็ตัดทิ้ง เพราะเราอยากให้คนอ่านหนังสือเล่มนี้เก็บไว้ 3 ปี 5 ปี มาอ่านแล้วยังไม่เชย คำว่า 'เติมเต็ม' เราก็ไม่ใช้ เพราะเป็นภาษาแปล มาจากภาษาอังกฤษว่า fulfill เติมอย่างเดียวพอแล้วสำหรับภาษาไทย เราต้องการความคลาสสิค ไม่ต้องการอินเทรนด์"

เธอยังขยายความ 'ข้อแม้' ในการเขียนเล่มนี้เช่น เวลาเขียนวิจารณ์หนังสือ ห้ามชมเด็ดขาดว่าหนังสือดี ให้ไปซื้อมากอ่าน แต่บอกได้ว่าหนังสือเป็นอย่างไร คนอ่านจะรู้สึกเอง แต่ถ้าหนังสือไม่ดีก็ไม่ต้องบอก เขียนให้คนอ่านตัดสินเองจากงานเขียน ซึ่งความละเอียดลออทุกขั้นตอนในการทำงานนี้จะส่งผลดีต่อทั้งคนเขียนและคน อ่าน

"เวลาเขียนคอลัมน์ เขียนไปสักพักหนึ่ง คนเขียนเขาจะพบ voice ของตัวเองว่าเขามีอะไรที่พิเศษกว่าคนอื่น ต้องการเล่าอะไรให้คนอื่นฟัง เรื่องที่เขาบอกได้คนเดียวเท่านั้น และคนอ่านก็จะสัมผัสได้"

ในแง่นี้งานเขียนทุกชิ้นจึงมีภาษาที่สละสลวย น่าอ่าน แม้หลายคนจะไม่มีประสบการณ์ในการเขียนมาก่อน แต่ก็ได้ฝีมือบรรณาธิการที่ช่วยสอนและขัดเกลานักเขียน ช่วยให้ตัวผู้เขียนเองมีพัฒนาการที่ดียิ่งขึ้นในแต่ละเดือนที่ผลงานตีพิมพ์ ออกมา

...
กว่า จะออกมาเป็นเล่ม นิตยสารที่ดำเนินงานด้วยใจรักเล่มนี้ ต้องลงขันกันเกิน 20 หุ้น เพื่อให้ได้เงินหลักล้านมาลงทุนก้อนแรก ทุกหุ้นล้วนแต่เป็นนักเขียนในเล่มรวมถึงเพื่อนๆ ของรตชานอกวงการ กระทั่งออกมาเป็นรูปเล่มด้วยราคาที่วางขายเท่ากับอาหารตามสั่งจานเดียว เราจึงอดสงสัยไม่ได้ว่า แล้วอยู่ได้ยังไง?

"ราคานี้เราขาดทุนอยู่ แต่เราก็ไม่รอสปอนเซอร์ เราต้องการสมาชิกมากกว่า ถ้าได้ 5,000 คน เราอยู่ได้สบาย สมาชิกที่เราอยากได้มากที่สุดคือ สำนักพิมพ์ เพราะสำนักพิมพ์เมืองไทยมีมากถึง 2,000 แห่ง ถ้ามีสำนักพิมพ์ส่งหนังสือมาให้เราแนะนำ เราก็จะให้เขาสมัครสมาชิกเรา ไม่ต้องมาซื้อโฆษณาเรา เพราะเงินพันกว่าสองพันอาจจะเยอะสำหรับเขา สมัครสมาชิกแค่ 360 บาท แล้วส่งหนังสือมาให้เราดีกว่า จากนั้นเราจะมาคัดเลือกอีกที ว่าจะเอาเล่มไหนมาเขียนแนะนำ ช่วยๆ กันไป เราอยู่ได้ด้วย สำนักพิมพ์เขาก็อยู่ได้ เพราะคนก็ได้เห็นผลงานเขา"

เมื่อพลิกดูภายในเล่มจึงเห็นแต่โฆษณาในแวดวงสิ่งพิมพ์ ซึ่งรตชาบอกว่าเป็นความตั้งใจของเธอเองที่อยากอยู่ได้ด้วยวงการสื่อด้วยกัน มากกว่าจะไปขอสปอนเซอร์แปลกๆ ที่ต้องผ่านขั้นตอนมากมายและไม่มีความเข้าใจในตัวหนังสืออย่างแท้จริง อีกทั้งความที่นิตยสารแนวนี้ยังใหม่อยู่มากในเมืองไทยจึงอาจจะต้องใช้เวลาใน การสร้างชื่อให้คนรู้จัก

"ตอนนี้ไม่มีหนังสือที่ใกล้เคียงกับของเราวางขายเลย ตอนทำแรกๆ มีคนบอกว่า ทำไมไม่ทำหนังสือเราให้เข้ากับคนอื่น เพราะเอาไปวางในร้านหนังสือ ไม่รู้จะวางที่ไหน เราก็บอกว่า เราจะไม่ปรับเด็ดขาด แนวทางหนังสือจะเป็นอย่างนี้ตลอด เราเชื่อว่าอีกหน่อยจะมีคนทำตามในวันหนึ่ง เพราะเราไม่เหมือนใคร"

รตชาขยายความถึงคอนเสปท์ของ 'อ่านเอาเรื่อง' ว่าเป็น หนังสือสำหรับคนรักหนังสือ อดีต ปัจจุบันและอนาคต ไม่ใช่อดีตอย่างเดียว ไม่ใช่ปัจจุบันอย่างเดียว ไม่ใช่อนาคตอย่างเดียว โดยมีกลุ่มคนอ่าน คือคนที่รักการอ่าน ไม่มีช่วงอายุ อ่านได้ทุกวัย ที่สำคัญอ่านแล้วต้องไม่เครียด ได้ทั้งความรู้และความบันเทิง 'อ่านแล้วรู้สึกอิ่มในตัวเอง บางเล่มอยากอ่านลึกกว่านั้น ก็ไปหาตัวเล่มมาอ่านเพิ่มเติมจากที่แนะนำไป'

เนื่องจากหนังสือต้องการให้เกิดวามเชื่อมโยงทั้งผู้อ่านรุ่นเก่าได้อ่านงาน ใหม่ ผู้อ่านรุ่นใหม่ได้อ่านงานเก่า เราจึงถามความเห็นของเธอว่า แล้วคิดอย่างไรกับงานเขียนของคนรุ่นใหม่?

"(นิ่งคิด) เราก็ต้องพยายามทำใจนะ งานเขียนเดี๋ยวนี้ก็เหมือนงานเพลง มันหวือหวาแป๊บเดียว อ่านแล้วไม่ค่อยประทับใจ สำหรับคนที่อยากเป็นนักเขียนน อยากแนะนำให้อ่านงานคลาสสิคที่อยู่ได้เป็นร้อยปี เพราะว่าของดีจริงๆ ถึงอยู่ได้นาน"

และ 'อ่านเอาเรื่อง' ก็จะได้เป็นสะพานเชื่อม ระหว่างคนเขียนและคนอ่าน เพื่อช่วยกันสร้างสรรค์สังคมการอ่านในบ้านเรา ให้เติบโตอย่างยั่งยืนบนแผงหนังสือ

ภาพ : ชัยบวร ศรีลูกหว้า